TSEPO MOLEFE
UMKHIZO sewuzwela ejazini ezikoleni zaseMgungundlovu ngokuvalelwa ugesi namanzi wuMasipala waseMsunduzi ngenxa yezikweleti okuthiwa zigqilaza lo masipala ugcine sewubonakala njengohlulekayo ukuhlinzeka intuthuko kubantu abawuvotelayo.Abafundi baseSukuma Comprehensive School, eMbali bangabanye babantu abazithola bentunta namabhakede ubusuku nemini, befuna amanzi emapitsini bekhanyise amakhandlela njengoba lesi sikole sinabafundi abahlala ngaphakathi. Lesi sikole singesinye ezinqanyulelwe ugesi namanzi nonyaka, lokho osekudale ingcindezi kubafundi abahlala kude namakhaya abo abasebenzisa izindlu abazihlinzekelwe ngaphakathi esikoleni.
NgoLwesibili abafundi baseSukuma baveze intukuthelo yabo ngokuphumela emgaqweni, bashisa amathayi kwaphazamiseka ukusebenza kukaFJ Sithole Road, okuwumgwaqo omkhulu ongena kuleli lokishi.
ILANGA lithole ukuthi okunye osekunenge abafundi balesi sikole wukunganakwa kwengqalasizinda yesikole njengoba kuthiwa amafasitela afile, okubathwalisa kanzima uma befunda ngenxa yokungena komoya kwazise kusebusika. Kuthiwa abafundi kabeneme nangokudla abakudlayo okuvela ukuthi kusuke sekubolile. Umthombo weLANGA ongagunyaziwe ukukhuluma nabezindaba osebenza kulesi sikole, ulihlebele ukuthi lezi zinkinga ezikulesi sikole ngezamabomu, othisha kabezwani bodwa ngakho bayacindezelana ukuze abaphezulu babonakale njengezihluleki. “Kunempi enkulu esikoleni ephakathi kothisha bebodwa. Ngakho abantu abagcina bethinteka ngabafundi bona abathwala izono zothisha abangabhekani kodwa abakufihlile lokho.
“Kukhona abacindezela isigungu esilawula isikole uma senza umsebenzi waso. Akuyona inkinga ukukhokhela ugesi namanzi eMsunduzi kodwa kunzima ukukwenza lokho ngoba kukhona abangcoliswayo ukuze bezoshenxiswa kungene labo abafunwa yiqeqebana lothisha abathile. “Kubuhlungu ngoba nabahloli bayahluleka ukumela iqiniso bangenelele kunokuthi kulimale izingane zigcine zisala ezifundweni,” kusho umthombo. UMnu Zazi Nxele okhulumela ihhovisi leMeya yaseMsunduzi, uMnu Mzimkhulu Thebolla uthe sezifikile kubona izindaba zokuphazamiseka komgwaqo waseMbali okuthiwa kwenziwa ngabafundi baseSukuma Comprehensive School ababhikishayo.
“Okwamanje akukho esingakuphawula njengoba ihhovisi lemeya lisahlanganisa ithimba elizojutshwa kuyokhulunywa nezinhlaka zaseSukuma. Yebo, naso lesi sikole singezinye ezikweleta umasipala amanzi no gesi esesize savalelwa ngenxa yokukhula kwesikweleti. Sizokwazi ukunikeza abezindaba isitatimende esiqondile uma leli thimba selibuya khona eSukuma,” kusho yena. UMnu Kwazi Mthethwa okhulumela uMnyango weze-Mfundo KwaZulu-Natal uthe kuyadabukisa ukuzwa ukuthi kunezikole ezivalelwa ugesi namanzi ngenxa yesikweleti sikamasipala. Uthe bewumnyango bayazinikeza izikole imali yokubhekana nezindleko ezidalekayo ezikoleni. “Sizoke singenelele, sibheke ukuthi konakelephi kulesi sikole kuze kuphazamiseke ukufunda. Kasihambisani nokungafundwa ezikoleni ngenxa yezinto ezingakwazi ukulungiseka uma kukhulunywa. Sicela abafundi uma kukhona abakhala ngakho babike ezinhlakeni ezifanele ngaphakathi esikoleni,” kusho uMnu Mthethwa.