MTHOBISI SITHOLE
UMPINTSHELWE ekhoneni eshushiswa uNgqongqoshe wezeMfundo KwaZulu-Natal, uNkk Mbali Frazer (ophakathi esithombeni), esolwa ngokungahambisani neSadtu edlelana neqembu lakhe lezepolitiki, i-ANC, wakhunjuzwa nangokuqokwa kwakhe kulesi sikhundla.
Ngokuthola kweLANGA, uNkk Frazer uvalelwe ekhoneni wubuholi beSadtu emhlanganweni okhethekile abizwe kuwona ngoLwesine.
Ngokwezinkulumo eziqoshiwe – ezitholwe yileli phephandaba – ebezikhulunywa emhlanganweni, ungqongqoshe ugxekwa ngobudlelwano bakhe obuqinile neNatu.
Okumqhathe neSadtu, wukuthi emhlanganweni abenawo nayo ngoMsombuluko owedlule, akaphumelanga obala ngezimfuno eziholele ekubhikisheni ayo ngesikhathi ehambise uhlu lwezikhalo ezikhulwini zomnyango ngenyanga edlule eCity Hall, eThekwini.
Kuthe ngoLwesibili, umnyango – obuhlangene nobuholi beNatu eDokkies, eThekwini – wanika abaholi beNatu zonke izimpendulo zezimfuno zezikole ebeziseqhulwini kulo mbhikisho.
NgoLwesine, iSadtu ibe isibizela ungqongqoshe esigcawini.
NgeSonto eledlule uNobhala weSadtu KwaZulu-Natal, uNkz Nomarashiya Caluza (okwesokudla esithombeni), uthe emhlanganweni ababe nawo nomnyango, akukho okuphathekayo okuvelile, ngaphandle kokuchaza komnyango izizathu ezenza imali ingafakwa.
Uthe izikhulu zomnyango zibatshele ukuthi umnyango womgcinimafa uthembise ukufaka imali kuleli sonto.
I-Sadtu imkhumbuze nokuthi inesandla ekuqashweni kwakhe. Isabise ngokuthi izokhipha nesitatimende esichaza ngobudlelwano bakhe obuqinile neNatu. Elinye ilungu leSadtu ebelikhuluma kulo mhlangano, lithe kancane kancane ungqongqoshe uba nemihlangano neNatu, inyunyana yalo igcine iphenduka omvakwezinye.
“Sifuna usicacisele ngobudlelwano bakho neNatu, yingakho sibize wena wedwa kulo mhlangano. Bekwaziwa ukuthi uma sekukhuluma unobhala (Nomarashiya) kusuke kuyiqiniso – kodwa manje sesikhuluma silandela uMalinga (Sbusiso) weNatu.
“Uma sibizwe emsakazweni, siya singazi lutho, sifike sizwe emoyeni izinto ngoMalinga weNatu,” kusho ilungu leSadtu.
Kulo mhlangano kuzwakala uNkz Caluza etshela uNkk Frazer ukuthi babona besebenza kanzima, kodwa bese kubongwa iNatu.
“INatu yakuveza ukuthi yabhalela inhloko yomnyango ngezimfuno zezisebenzi, kayizange iphendule. Muva nje samasha, lokhu ebesikumashela sekuphendulwa kwiNatu,” kusho uNkz Caluza kulo mhlangano.
I-Sadtu itshele uNkk Frazer ukuthi akwenzayo kuzodala ubutha phakathi kwayo neNatu, kuze kugamanxele kothisha ezikoleni.
Umnyango ubhale isibophezelo sawo somhlangano neNatu, waveza izinsuku okuzokhokhwa ngazo imali yezikole. Uthe izokhokhwa kusasa, bese u-1.5% wesithasiselo sothisha ukhokhwe mhla ka-15 kuZibandlela (December).
UMnu Malinga (okwesokunxele), uthe kabukho ubudlelwano abanabo nongqongqoshe, ngaphandle kokuhlonipha isihlalo sakhe nokumnika ilungelo lokuphatha ezemfundo.
“Mhla ka-28 kuNcwaba (August) sibhalele inhloko yezemfundo mayelana nokuthi kayisekho imali ezikoleni – akusebenzeki – nokuzwa ukuthi ikhokhwa nini. Leyo ncwadi kayiphendulwanga, naye ungqongqoshe ubengasatholakali,” kusho uMnu Malinga.
UNkz Caluza uthe bekuwumhlangano wabo wangasese nongqongqoshe, ohlanganisa nepolitiki.
“INatu kayikaze imashe, besifuna ukwazi ukuthi kungani bephendula ebantwini abangakaze bamashe. Okunye ebesifuna kushintshwe, wukuthi engxoxweni yethu nomnyango bekuvunyelwene ngokuthi imali izokhokhwa izimali mhla ka-5 kuZibandlela,” kusho yena.
mthobisis@ilanganews.co.za