
UNGQONGQOSHE wezeMfundo ePhakeme, uMnu Buti Manamela, uthi unethemba lokuthi sikhona isixazululo ezinkingeni ezikhungethe iNyuvesi yaseFort Hare, eseDikeni (Alice), e-Eastern Cape.
Le nyuvesi ivalwe ngesonto eledlule ngemuva kokuba izitshudeni zivuke umbhejazana, zashisa imitapo namagumbi okufunda. Umonakalo odalekile ubalelwa ku-R500 million, kanti kusaqhutshekwa kubalwa nezindleko isikhungo nomnyango abazongena kuzo uma sekulungiswa.
“Umnyango wami nomkhandlu olawula inyuvesi, nezinhlaka zokuphepha, sebeqalile ukuhlangana ngenhloso yokubuyisela isimo kwesejwayelekile. Yisikhungo esinomlando lesiyana, ngakho uhulumeni ngeke usonge izandla izinto zonakala,” kusho isitatimende sikaManamela.
IFort Hare yasungulwa ngo-1916 kanti kubaholi ebakhiqizile kubalwa uMnu Nelson Mandela owaba ngumengameli wokuqala weNingizimu Afrika ekhululekile, uMnu Robert Mugabe owaba ngumengameli waseZimbabwe kusukela ngo-1980, uMnu Robert Sobukwe ongumsunguli wePan Africanist Congress (PAC), iNkosi uMangosuthu Buthelezi engumsunguli weNkatha Freedom Party (IFP), uMnu Oliver Tambo owahola i-ANC ekudingisweni, ukubala nje abambalwa.
UNdunakulu wase-Eastern Cape, uMnu Oscar Mabuyane, ngesonto eledlule uqoqe abaholi bezenkolo nabomphakathi wathi mabangenelele ezinkingeni zaseFort Hare. Izitshudeni sekunesikhathi zikhononda ngezimo ezifunda ngaphansi kwazo, okubalwa uxhaso lokufunda, izindawo zokuhlala, inkohlakalo nokubulawa kwezinye izitshudeni.
Ngonyaka odlule kwabulawa umshayeli womphathi wenyuvesi. Inhloko yezobuNhloli emaPhoyiseni, uJenene uDumisani Khumalo, noJenene uNhlanhla Mkhwanazi, basanda kutshela iKhomishini yeJaji uMbuyiseli Madlanga ukuthi iPolitical Killings Task Team (PKTT) – uNgqongqoshe osanikezwe ikhefu eliyisipesheli uMnu Senzo Mchunu ayezama ukuyihlakaza – yangenelela ezinkingeni zaseFort Hare.
Lolu phiko lwajutshwa ukuba luyophenya ngenkohlakalo eyayibikwa kulesiya sikhungo. Kakukacaci ukuthi kuyothatha isikhathi esingakanani ukuxazulula izinkinga uku-ze isikhungo sivulwe ngoba kusenemihlangano eqhubekayo.
menzi.jele@ilanganews.co.za







